Trong văn nghị luận nói chung và nghị luận văn học nói riêng, Quay Nó không chiếm nhiều không gian, nhưng nó rất quan trọng.
Mở bài văn nghị luận ấn tượng tốt với người đọc. Phần mở bài giúp người đọc biết phần thân bài cần viết những gì (giới thiệu vấn đề của luận điểm)… Nhưng đối với nhiều bạn học sinh, viết phần mở bài là một vấn đề lớn, rất khó viết. Blog Văn Học xin gửi đến các bạn một số cách mở bài văn nghị luận cơ bản: Mở bài viết dựa trên thông tin tác giả và công việc; Mở bài theo đề tài, chủ điểm; Mở bài vận dụng lí luận văn học, trích dẫn một câu.
XEM THÊM:
Tổng hợp tác giả và tác phẩm ngữ văn lớp 9
Làm thế nào để viết một bài luận văn học đơn giản
I. MỤC ĐÍCH VÀ SỰ CẦN THIẾT CỦA LỜI GIỚI THIỆU
1. Mục đích: Giới thiệu vấn đề ở luận điểm (luận điểm), trả lời câu hỏi: Thân bài nói về vấn đề gì?
2. Yêu cầu
– Hình thức: Phần mở đầu là một đoạn văn (khoảng 4-5 câu).
– Nội dung:
+ Dẫn vào vấn đề: ngắn gọn, gần gũi và có liên quan đến vấn đề chính cần nghị luận trong bài văn.
+ Giới thiệu chủ đề sẽ nghị luận. Vấn đề có thể được nêu rõ ràng trong vấn đề, nó có thể là một tuyên bố (giới thiệu tuyên bố trong phần giới thiệu).
+ Xác định phạm vi tranh luận
II. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP MỞ BÀI
Nghị luận văn học có nhiều cách mở bài, có thể dựa vào: thông tin tác giả, tác phẩm; chủ đề, môn học; nêu phản đề; lý thuyết văn học; trích dẫn tục ngữ; so sánh; thời gian trong văn học, nhân vật hay hình tượng… Dưới đây là một số cách cụ thể:
1. Đi từ thông tin tác giả, tác phẩm
lời yêu cầu: Học sinh buộc phải nhớ một số thông tin về tác giả (vai trò, phong cách, chủ đề, sở trường), tác phẩm (năm hoặc hoàn cảnh sáng tác).
thứ tự viết: vai trò tác giả/ lối hành văn (chủ đề sáng tác)/giới thiệu tác phẩm/giới thiệu luận điểm/(Có thể trích dẫn những câu cần nghị luận)
Ví dụ 1: phân tích thơ Đồng nghiệp ở Chính Hữu.
Chính Hữu là nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Pháp (Đầu tiên). Thơ anh viết chủ yếu về người lính và chiến tranh với ca từ độc đáo, ẩn chứa nhiều cảm xúc (2). Ra đời năm 1948, Đồng chí là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Chính Hữu (3). Thơ ca ngợi tình đoàn kết, tình đồng đội thiêng liêng, sự gắn bó trong những ngày đầu kháng chiến (4).
(câu (1) vị trí tác giả, câu (2) giới thiệu đề tài và phong cách, câu (3) giới thiệu tác phẩm và năm sáng tác, câu 4 giới thiệu vấn đề luận điểm.)
Ví dụ 2: Cảm nghĩ về nhân vật Mr. Sau khi trích dẫn chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.
Nguyễn Quang Sáng nhà văn Nam Bộ (Đầu tiên). Truyện của ông chủ yếu viết về cuộc sống của người dân Nam Bộ trong chiến tranh và sau hòa bình. (2). Ra đời năm 1966, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ác liệt, “Chiếc lược ngà” là tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Quang Sáng. (3). Truyện đề cao tình cha con, tình đồng chí của người cán bộ cách mạng – cũng là tình người trong điều kiện hỗn loạn của chiến tranh. (4). Cũng như Thư, nhân vật Mr. Sau câu chuyện để lại cho người đọc nhiều ấn tượng (5).
2. Lạc đề, lạc chủ đề
lời yêu cầu: HS biết chủ đề của một số tác phẩm, tên tác giả – tác phẩm về chủ đề đó.
thứ tự viết: Giới thiệu chủ đề / liệt kê một số tác phẩm (và tác giả) cùng chủ đề / khẳng định bài thơ (truyện) nghị luận cùng chủ đề / giới thiệu vấn đề / (Có thể trích dẫn để thảo luận).
Ví dụ 1: Câu hỏi đặt ra trong phân tích bài thơ Mùa xuân nho nhỏ Thanh Hải nói.
Mùa xuân là chủ đề quen thuộc trong thơ ca Việt Nam.(Đầu tiên) chúng tôi được biết đến mùa xuân xanh của Nguyễn Bình, mùa xuân xanh của Hàn Mặc Tử, Một bài hát của mùa xuân của Tố Hữu…(2) Và nhà thơ Thanh Hải cũng góp mặt trong bài thơ chủ đề đó Mùa xuân nho nhỏ.(3) Đoạn thơ là cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước và khát khao dâng hiến cho đời.(4)
(câu (1) giới thiệu chủ đề, câu (2) liệt kê một số tác phẩm cùng chủ đề, câu (3) chứng minh “mùa xuân nho nhỏ” cũng là chủ thể của mùa xuân, câu 4 giới thiệu vấn đề nghị luận.)
Ví dụ 2: Nếu câu hỏi yêu cầu đề cập đến khổ thơ thứ tư và thứ năm, bạn có thể viết:
Mùa xuân là chủ đề quen thuộc trong thơ ca Việt Nam. (Đầu tiên) chúng tôi được biết đến mùa xuân xanh của Nguyễn Bình, mùa xuân xanh của Hàn Mặc Tử, Một bài hát của mùa xuân của Tố Hữu…(2) Và nhà thơ Thanh Hải cũng góp mặt trong bài thơ chủ đề đó Mùa xuân nho nhỏ.(3) Nếu ba khổ thơ đầu là cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước thì khổ thơ thứ tư và thứ năm thể hiện khát vọng đoàn kết, khát vọng hiến dâng cuộc đời của Thanh Hải:(4)
“Tôi làm cho con chim hót
…
Kể cả tóc bạc”
Ví dụ 3: Cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong đoạn trích sau:
Bây giờ là buổi trưa. Tôi thật kỳ lạ. Tôi ngồi trên tảng đá và khẽ hát. Tôi thích hát. Họ thường học thuộc một giai điệu, sau đó bịa ra lời bài hát và hát nó. Lời nói của tôi bị cắt xén và ngớ ngẩn, và tôi tự hỏi, đôi khi bò và cười một mình.
Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách nhẹ nhàng, tôi là một cô gái ngoan. Hai bím tóc dày, khá mềm, chiếc cổ dài, kiêu hãnh như đài hoa huệ. Về mắt tôi, các bác bảo: “Cỏ nhìn xa quá!
Trời tối cũng chẳng sao, nhưng tôi muốn nhìn vào mắt mình trong gương. Nó dài, màu nâu hoặc nhăn nheo trông sáng bóng.
Tôi không hiểu tại sao các xạ thủ và tài xế cứ hỏi tôi. Thăm hay viết thư dài gửi hàng, giả vờ cách xa ngàn dặm, dẫu có thể chào hỏi nhau mỗi ngày. Tôi không biết, hối hả. Khi những người bạn gái của tôi tụ tập để nói chuyện với một người lính có tài ăn nói, tôi thường đứng dậy, khoanh tay trước ngực và nhìn đi chỗ khác, mím môi. Nhưng đó chỉ là tỏi. Thực ra, theo tôi, những người đẹp nhất, thông minh, dũng cảm và cao quý nhất là những người mặc quân phục và có ngôi sao trên mũ.
(Lê Minh Khuê, Ngôi sao xa xôiNgữ văn 9 tập 2, Nxb)
Người lính và chiến tranh là đề tài quen thuộc trong văn học cách mạng Việt Nam.(Đầu tiên) Đó là Đồng nghiệp ở Chính Hữu, Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật, chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng…(2) Sinh năm 1971, thời điểm cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt, Ngôi sao xa xôi của nhà văn Lê Minh Khuê đã góp phần phát triển bộ môn này.(3) Truyện ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất đáng quý của những nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.(4) Đặc biệt, đoạn trích “Trưa rồi… có một ngôi sao trong chiếc mũ” thể hiện cụ thể vẻ đẹp của Phương Định: trẻ trung, xinh đẹp, yêu đời và có những suy nghĩ rất đáng trân trọng.(5)
(câu (1) giới thiệu chủ đề, câu (2) liệt kê một số tác phẩm cùng chủ đề, câu (3) nêu “những ngôi sao xa xôi” cũng thuộc đề tài binh lính và chiến tranh, câu (4) chỉ ra chủ tướng nội dung tác phẩm, câu (5) nêu luận điểm của đoạn văn.)
Chủ đề một số tác phẩm trong chương trình Ngữ văn lớp 9 và không có trong chương trình:
– Người lính: Đồng chí (Chính Hữu), Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Ánh trăng (Nguyễn Duy), Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê);
– Chiến tranh: Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng), Những ngôi sao xa xôi (Lê Minh Khuê), Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật);
– Tác phẩm: Lặng lẽ Sa Pa (Nguyễn Thành Long), Đoàn thuyền đánh cá (Huy Cận), Núi Đôi (Vũ Cao);
– Người nông dân: Làng (Kim Lân), Lão Hạc (Nam Cao), Tắt đèn (Ngô Tất Tố)
– Bác Hồ: Viếng lăng Bác (Viễn Phương), Đêm nay Bác mất (Minh Huệ), Bác (Tố Hữu);
– Mùa xuân: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải), Nguyên tiêu (Hồ Chí Minh), Thơ tình mùa xuân (Xuân Diệu);
– Gia đình: Nói với em (Y Phương), Con cò (Chế Lan Viên), Bếp lửa (Bằng Việt);
– Mùa thu: Mùa thu đến (Hữu Thỉnh), Đây mùa thu (Xuân Diệu), Tiếng thu (Lưu Trọng Lư).
Ghi chú: Mỗi chủ đề nên biết 3-4 tác phẩm phổ biến nhất.
3. Từ lí luận văn học – trích tục ngữ.
lời yêu cầu: Học sinh nên biết một số câu văn – đoạn văn liên quan đến vấn đề luận điểm.
thứ tự viết: Nói phát biểu (câu văn)/ tóm tắt ý nghĩa phát biểu (câu văn)/ giới thiệu tác phẩm, tác giả/ giới thiệu vấn đề luận điểm/ (có thể trích dẫn để thảo luận).
Ví dụ 1: Bình luận về Mr. Mẩu chuyện dài Làng bản của nhà văn Kim Lân.
Thạch Lam từng viết: “Công việc của nhà văn là khám phá vẻ đẹp ở những nơi không ai mong đợi, tìm ra vẻ đẹp tiềm ẩn và tiềm ẩn của sự vật để người đọc chiêm ngưỡng và thưởng thức.” (Đầu tiên). Nói cách khác, sứ mệnh của nhà văn là đi tìm và khám phá những vẻ đẹp tiềm ẩn ở những nơi dường như vẻ đẹp không thể tồn tại để giúp người đọc có cách nhìn và đánh giá cuộc sống, biết cúi đầu và tận hưởng cuộc sống. (2). Kim Lân là một nhà văn, ông rất thành công khi đi tìm vẻ đẹp của người nông dân trong hoàn cảnh tuyệt vọng, thất bại. (3). Điều đó được thể hiện rất rõ qua nhân vật Mr. Mẩu chuyện dài Làng bản (4).
Ví dụ 2: Viết về nhân vật Mr. CHÀO (Làng bản – Kim Lân):
Rasum Gamzatop từng nói: “Chỉ có thể tách dân ra khỏi quê hương, chứ không thể tách quê hương ra khỏi nhân dân.” (Đầu tiên). Con người có thể rời xa quê hương nhưng tình yêu quê hương luôn còn đó trong mỗi người (2). Điều này càng thể hiện rõ hơn trong truyện ngắn “làng bản” của nhà văn Kim Lân qua nhân vật ông đồ. CHÀO (3). Người nông dân mộc mạc, hiền lành giàu tình yêu quê hương, đất nước, yêu cách mạng (4).
(câu (1) trích dẫn (câu), câu (2) tóm tắt ý (câu), câu (3) giới thiệu tác phẩm – tác giả, câu (4) giới thiệu luận điểm của vấn đề.)
Ghi chú: Ý tưởng thứ ba và thứ tư có thể hoán đổi cho nhau.
Dưới đây là một số cách để viết một bài luận văn học đơn giản. Chúng tôi hy vọng sẽ giúp bạn cải thiện bài viết của mình.
