Thế giới quan là gì? Vai trò, phân loại, ví dụ… chi tiết hiện nay

Thế giới quan là một khái niệm tương đối trừu tượng và khó hiểu ngay. Tuy nhiên đây là kiến ​​thức quan trọng giúp ta có cái nhìn toàn diện và sâu sắc về mọi hiện tượng, sự vật xung quanh ta. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu xem thế giới quan là gì nhé!

Thế giới quan là gì chẳng hạn

Thế giới quan – thế giới trong ý thức của mỗi người

Thế giới quan thể hiện sự phản ánh thế giới trong ý thức của mỗi chúng ta. Nó bao gồm thế giới bên ngoài, con người và các mối quan hệ của họ với thế giới đó. Nó cũng là kim chỉ nam cho mọi thái độ và hành vi của chúng ta đối với thế giới bên ngoài.

Nguồn gốc của thế giới quan bắt nguồn từ chính cuộc sống. Mọi hoạt động của con người đều được định hướng bởi một thế giới quan nhất định.

Ví dụ: Người nguyên thủy tin có thần mưa, thần gió…

Thế giới quan bao gồm các thành phần sau:

– Kiến thức: Đây là thành phần chính và trực tiếp.

– Niềm tin: Được hình thành từ kiến ​​thức, qua quá trình rèn luyện và kiểm nghiệm trong thực tế.

Lý tưởng: Đây là mức độ phát triển thế giới quan cao nhất.

Trong thế giới quan luôn tồn tại hai hình thức, đó là thế giới quan duy vật và thế giới quan duy tâm:

Thế giới quan duy tâm – thế giới quan duy vật

• thế giới quan duy tâm

Thế giới quan duy tâm luôn thừa nhận bản chất của thế giới là linh hồn. Nó là cái có trước và cũng là cái quyết định đối với thế giới con người và vật chất.

Thế giới quan duy tâm, theo các nhà khoa học, có phần đối lập với thế giới quan khoa học. Điều này chủ yếu phụ thuộc vào nhận thức của con người cũng như một số điều kiện lịch sử.

• thế giới quan duy vật

Thế giới quan duy vật thừa nhận bản chất của thế giới là vật chất. Vật chất là cái có trước, nó quy định ý thức và đảm nhận vai trò của con người trong cuộc sống hiện tại. Đồng thời, ông cũng khẳng định tính thống nhất trong vật chất. Cụ thể, nó hoàn toàn không phát sinh từ các thế lực siêu nhiên hay từ tinh thần con người. Vì vậy nó không tự mất đi mà nó sẽ tồn tại mãi mãi.

Hơn nữa, thế giới quan duy vật khẳng định rằng sự hình thành, phát triển và vận động của xã hội đều phụ thuộc vào các quy luật khách quan.

Phân loại thế giới quan là gì?

Nếu xem xét quá trình phát triển, có thể chia thế giới quan thành 3 loại cơ bản như sau:

3 thế giới quan cơ bản

• thế giới quan huyền thoại

Thế giới quan thần thoại xuất phát từ xã hội nguyên thủy hoặc trong giai đoạn đầu của lịch sử bằng cách xây dựng những huyền thoại có thể phản ánh kết quả nhận thức ban đầu của người nguyên thủy về hiện thực khách quan, về cảnh vật, bao gồm tự nhiên, đời sống và xã hội.

Chẳng hạn, dân tộc Việt Nam có truyền thuyết Lạc Long Quân – Âu Cơ để giải thích cội nguồn dân tộc. Hay truyền thuyết Sơn Tinh – Thủy Tinh là quan điểm của người xưa về các hiện tượng của tự nhiên…

– Đặc điểm của thế giới quan thần thoại này là các yếu tố thực và ảo, thần và người, lý trí và đức tin được trộn lẫn với nhau. Nguyên nhân là do con người không giải thích được những hiện tượng cá biệt trong xã hội nên thường đưa ra những yếu tố thần bí tưởng tượng để giải thích. Vì vậy thế giới quan thần thoại không phải là sự phản ánh trực tiếp hiện thực khách quan.

• thế giới quan tôn giáo

– Thế giới quan tôn giáo thường phản ánh hiện thực khách quan một cách hão huyền. Nó ra đời trong điều kiện trình độ nhận thức của con người còn yếu kém. Một thế giới quan tôn giáo giải thích thế giới dựa trên sự chấp nhận sự sáng tạo bởi một số loại sức mạnh thần bí và siêu nhiên.

Đặc điểm cơ bản của thế giới quan tôn giáo là niềm tin vào sự tồn tại và sức mạnh vô hạn của các lực lượng siêu nhiên và các vị thần. Và nhất là con người chúng ta hoàn toàn bất lực và luôn phải phụ thuộc vào thế giới siêu nhiên đó. Trong thế giới quan tôn giáo, mọi người chỉ đơn giản là những kẻ ăn xin và phục tùng. Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, thế giới quan tôn giáo thể hiện mong muốn được giải thoát khỏi khổ đau để hướng tới cuộc sống hạnh phúc, lương thiện. Chính điều đó đã giúp cho thế giới quan tôn giáo luôn tồn tại trong đời sống tinh thần của chúng ta hôm nay.

• thế giới quan triết học

– Thế giới quan triết học ra đời trong điều kiện trình độ tư duy và hoạt động thực tiễn của con người đã phát triển cao hơn thế giới quan thần thoại và thế giới quan tôn giáo. Điều này làm cho tính tích cực của tư duy con người có những biến đổi về chất.

– Thế giới quan triết học được xây dựng dựa trên hệ thống lý luận, các khái niệm cũng như các phạm trù và quy luật. Không chỉ đơn giản là sự thể hiện thế giới quan của con người mà thế giới quan triết học còn cố gắng tìm cách giải thích và chứng minh tính đúng đắn của các quan điểm đó thông qua lập luận và logic.

Vai trò của thế giới quan là gì?

Vai trò của thế giới quan là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của con người cũng như toàn xã hội, cụ thể như sau:

Thế giới quan giúp con người nhìn nhận hiện thực khách quan

• Định hướng phát triển

Thế giới quan không chỉ giúp chúng ta định hướng hơn, suy nghĩ logic hơn mà còn giúp cho sự phát triển của xã hội có những quá trình cụ thể, theo hướng ngày càng hiện đại, văn minh.

– Tính định hướng trên thể hiện trong mọi mặt, từ hoạt động nhận thức về thế giới khách quan đến đời sống thực tiễn của con người.

• Nhìn vào thực tế khách quan

Thế giới quan giúp con người nhìn nhận bản thân cũng như thế giới xung quanh. Từ đó có thể xác định mục tiêu, ý nghĩa của cuộc sống và lựa chọn cách thức hành động để đạt được những mục tiêu, ý nghĩa đó.

– Khi thế giới quan đúng đắn thì nhân sinh quan cũng trở nên tích cực hơn và trình độ phát triển của thế giới cũng trở nên mạnh mẽ hơn.

Vậy là bạn đã hiểu thế giới quan là gì rồi phải không? Hiểu được thế giới quan sẽ giúp ích cho sự phát triển của mỗi chúng ta. Tôi hy vọng những hiểu biết này sẽ giúp bạn áp dụng vào học tập cũng như thực hành!